James Prescott Joule

 

ur. 24 grudnia 1818 w Salford, zm. 11 października 1889 w Sale) – fizyk angielski, członek Towarzystwa Królewskiego (Royal Society).

 

Urodził się w Salford koło Manchesteru w rodzinie piwowara. Ze względu na słabe zdrowie, naukę w szkole rozpoczął dopiero mając 15 lat. Nauczycielem jego był John Dalton, który miał na Joule’a wielki wpływ. Wynikiem tego było rozpoczęcie własnych doświadczeń naukowych, które kontynuował i po zakończeniu nauki w szkole.

Aparatura badawcza Joule’a z 1845 (Muzeum Nauki, Londyn)

W 1837 r. Joule, jako 19-letni fizyk-amator pracownik browaru, ogłosił swoją pracę opisującą silnik elektryczny własnego pomysłu. Początkowo interesował się zagadnieniami ciepła, jednak w dalszych pracach podjął się wyjaśnienia właściwości termicznych prądu elektrycznego. Mając 22 lata odkrył prawo przemiany prądu elektrycznego na ciepło, które przedstawił w formie matematycznej znanej dziś jako prawo Joule’a (zwane również prawem Joule’a-Lenza), które brzmi:

Ilość wytworzonego przez prąd elektryczny ciepła jest proporcjonalna do oporu danego przewodnika i kwadratu natężenia prądu i czasu jego przepływu. Pomnik Jamesa Joule’a w Manchester Town Hall

Joule prowadził także badania nad bezpośrednią zamianą energii mechanicznej na ciepło oraz pośrednią poprzez sprężanie gazów. Wyznaczył równoważnik mechaniczny ciepła, a wraz z Williamem Thomsonem, odkrył tzw. zjawisko Joule’a-Thomsona. Za dokonanie tych prac otrzymał w roku 1878 nagrodę od królowej angielskiej w postaci stałej dożywotniej pensji.

Dzięki swoim odkryciom w 1850 r. został członkiem Towarzystwa Królewskiego w Londynie, a dla uczczenia jego nazwiska jednostkę pracy nazwano dżulem.

Prace Joule’a dotyczyły takich pojęć jak ciepło, temperatura, energia, termodynamika, elektromagnetyzm.

Obok Juliusa Mayera i Hermanna Helmholtza odkrywca zasady zachowania energii.

Zmarł w Sale mając 71 lat.